Đề tài: NGUYỆT MÃN TÂY LÂU
NGUYỆT MÃN TÂY LÂU 月满西楼 là một vế trong bài từ NHẤT TIỄN MAI 一剪梅 nổi tiếng của nữ sĩ Lý Thanh Chiếu 李清照 đời nhà Tống, được nhạc sĩ Tô Việt phổ nhạc và ca sĩ Đồng Lệ hát. Nguyên văn bài từ và cũng là lời ca như sau :
Biên soạn: ĐỔ CHIÊU ĐỨC
一剪梅 NHẤT TIỄN MAI
红藕香残玉簟秋 Hồng ngẫu hương tàn ngọc điệm thu,
輕解羅裳獨上蘭舟 Khinh giải la thường, độc thướng lan chu.
雲中谁寄锦書来 Vân trung thùy ký cẩm thư lai,
雁字回時月满西樓 Nhạn tự hồi thì, nguyệt mãn tây lâu.
花自飘零水自流 Hoa tự phiêu linh thủy tự lưu,
一种相思两處閒愁 Nhất chủng tương tư, lưỡng xứ nhàn sầu.
此情無計可消除 Thử tỉnh vô kế khả tiêu trừ,
才下眉頭却上心頭 Tài há mi đầu, khước thướng tâm đầu !
李清照 Lý Thanh Chiếu
李清照（1084年3月13日～1155年5月12日）号易安居士，山东省济南章丘人。宋代（南北宋之交）女词人，婉约词派代表，有“千古第一才女”之称。所作词，前期多写其悠闲生活，后期多悲叹身世，情调感伤。形式上善用白描手法，自辟途径，语言清丽。论词强调协律，崇尚典雅，提出词“别是一家”之说，反对以作诗文之法作词。能诗，留存不多，部分篇章感时咏史，情辞慷慨，与其词风不同。有《易安居士文集》《易安词》，已散佚。后人有《漱玉词》辑本。今有《李清照集校注》。
Lý Thanh Chiếu (13-3-1084 - 12-5-1155), hiệu là Dị An Cư Sĩ, người đất Chương Khâu, phủ Tế Nam, tỉnh Sơn Đông. Bà là Nữ Từ Gia sống ở giữa thời Nam Bắc Tống, thuộc từ phái Uyển Ước, nổi danh là " Thiên cổ đệ nhất tài nữ ". Từ của bà được chia làm 2 thời kỳ : Trước và sau chiến loạn. Trước thường tả cuộc sống an nhàn, Sau thường bi thương cho thân thế. Bà thường dùng thủ pháp Bạch miêu 白描 là miêu tả thẳng sự việc, tạo riêng cho mình một con đường mới với lời lẽ trong sáng đẹp đẽ. Bà chủ trương Từ phải theo âm luật của nhạc, Từ phải là Riêng của Từ, chứ không thể dùng thủ pháp của văn thơ để làm Từ được. Bà cũng làm thơ cảm khái cho thời thế và vịnh sử, lời lẽ mạnh mẽ khảng khái, khác với phong cách làm Từ của bà. Tác phẩm " Dị An Cư Sĩ Văn Tập " và " Dị An Từ " đã thất tán. Người đời sau chỉ thu tập được " Sấu Ngọc Từ " và hiện nay thì có " Lý Thanh Chiếu tập hiệu chú ".
★ Chú Thích :
- Nhất Tiễn Mai : NHẤT TIỄN là Một Kéo; ở đây là Lượng Từ, chỉ Một Cành, Một Nhánh; nên NHẤT TIỄN MAI : là Một nhánh mai ( đã được cắt vào nhà để chưng trong bình ). Nhưng NHẤT TIỄN MAI còn là tên của một Từ Loại, gồm có 60 chữ, phần đầu 4 câu gieo 3 vần bằng, phần hai cũng vậy. Có thể mỗi câu mỗi gieo vần cũng được,
- Hồng Ngẫu Hương Tàn : NGẪU 藕 là Củ sen, ở đây mượn để chỉ Hoa Sen; nên Hồng Ngẫu Hương Tàn : là Sen đà tàn tạ chỉ còn sót lại chút tàn hương.
- Ngọc Điệm : Chiếu được đan bằng tre để nằm cho mát lúc hè về.
- Lan Chu : là Thuyền Lan, từ thậm xưng để chỉ chiếc xuồng con xinh xinh. Trong bài từ dùng để chỉ chiếc giường ngủ xinh xinh của người đẹp.
- Cẩm Thư : là Thư gấm, thư viết trên gấm trên lụa, chỉ chung thư từ.
- Nhàn Sầu : là Mối sầu nhàn hạ. Chỉ nổi buồn vơ vẩn.
- My Đầu là Đầu Mày ( cuối mắt ); Tâm Đầu là Đầu trái tim, là Trong Lòng.
★ Nghĩa bài từ :
Củ sen đã hồng, sen đã tàn, hương sen cũng đã tàn phai, tấm đệm chiếu đan bằng tre cũng toát ra hơi thu lạnh lẽo. Ta cởi bỏ đi lớp quần là áo lụa, cô độc thả mình lên chiếc giường xinh xinh như một lá thuyền lan. Ngẩng đầu trông về phía mây xa xa, mà ao ước chàng gởi về một thư gấm cho ta trong đàn nhạn bay thành hình chữ nhất đã trở về kia; ánh trăng tròn tượng trưng cho sự đoàn viên đã phủ đầy tràn ngập cả lầu tây. Còn ta thì như hoa vẫn tự mình phiêu linh trôi nổi theo dòng nước vẫn vô tình êm ả trôi; cũng chỉ là một mối tương tư, nhưng hai nơi lại cùng sầu nhớ, và mối tình nầy không thể nào có thể xóa nhòa đi được. Vừa mới vơi sầu đi trên mi mắt thì đã lại thấy quặn thắt tận tâm can !
Qủa là tình cảm thiết tha nhớ nhung của đôi lứa, của người cô phụ trông chồng khiến người đọc cũng phải bồi hồi tấc dạ.
★ Diễn Nôm :
MỘT NHÀNH MAI
Sen tạ hương tàn chiếu lạnh thu,
Nhẹ cởi áo là, giường tựa lan chu.
Trong mây ai gởi ta thư gấm ?
Nhạn đã bay về trăng ngập tây lâu.
Hoa trôi nước cuốn biết về đâu,
Một mối tương tư, đôi đứa cùng sầu.
Tình nầy khó thể chịu dài lâu,
Thôi nhăn mày liễu, lại nhíu tâm đầu.
- Diễn lục bát :
Sen tàn chăn chiếu lạnh theo,
Áo là giường đẹp tựa chèo thuyền lan.
Ngắm mây những ngóng thư chàng,
Nhạn về trăng sáng ngập tràn lầu tây.
Hoa trôi nước cuốn mây bay,
Tương tư một mối hai nơi cùng sầu.
Tình nầy biết phải làm sao,
Hết nhăn mày liễu lại bào lòng son !
Đỗ Chiêu Đức
Bấm vào link dưới đây để nghe Đồng Lệ hát bài NGUYỆT MÃN TÂY LÂU.
https://www.youtube.com/watch?v=EsAigp1dUxY
童麗---月滿西樓
月滿西樓 紅藕香殘玉簟秋 輕解羅裳獨上蘭舟 雲中誰寄錦書來 雁字回時月滿西樓 花自飄零水自流 一種相思兩處閒愁 此情無計可消除 才下眉頭卻上心頭 卻上心頭 紅藕香殘玉簟秋 輕解羅裳獨上蘭舟 雲中誰寄錦書來 雁字回時月滿西樓 ...
Nữ văn sĩ Quỳnh Dao cảm vì 4 chữ " NGUYỆT MÃN TÂY LÂU 月满西樓 " ( ánh trăng vàng tràn ngập cả lầu tây ) trong bài từ của nữ sĩ Lý Thanh Chiếu mà viết thành truyện NGUYỆT MÃN TÂY LÂU, là một truyện tình cảm hiện đại loại vừa ( không phải truyện ngắn nhưng chưa phải là truyện dài ) gọp chung với 9 truyện ngắn khác thành một tập truyện, lấy tựa chung là NGUYỆT MÃN TÂY LÂU. Truyện được quay thành phim, được nhạc sĩ Lưu Gia Xương viết nhạc nền, cũng lấy tựa bản nhạc là NGUYỆT MÃN TÂY LÂU, do nữ sĩ Quỳnh Dao viết lời. Bản nhạc nầy cũng rất nổi tiếng, do nữ ca sĩ Thái Cầm hát. Mời bấm vào link sau để nghe.
https://www.youtube.com/watch?v=XM17SjktcVI
月滿西樓 NGUYỆT MÃN TÂY LÂU
這正是花開時候 Gía chính thị hoa khai thời hậu,
露濕胭脂初透 Lộ thấp yên chi sơ thấu.
愛花且殷勤相守 Ái hoa thả ân cần tương thủ,
莫讓花兒消瘦 Mạc nhượng hoa nhi tiêu xấu.
這正是月圓時候 Giá chính thị nguyệt viên thời hậu,
明月照滿西樓 Minh nguyệt chiếu mãn tây lâu.
惜月且殷勤相守 Tích nguyệt thả ân cần tương thủ,
莫讓月兒溜走 Mạc nhượng nguyệt nhi lưu tẩu.
似這般良辰美景 Tự giá ban lương thần mỹ cảnh,
似這般蜜意綢繆 Tự giá ban mật ý trù mâu.
但願花長好 Đản nguyện hoa trường hảo...
月長圓人長久 Nguyệt trường viên nhân trường cửu !
có nghĩa :
Đây chính là lúc mùa hoa đang nở rộ, sương thu mới vừa thấm ướt hoa hồng. Nếu yêu hoa thì hãy ân cần mà chăm chút, đừng để cho hoa tiều tụy võ vàng.
Đây chính là lúc trăng đang độ tròn, Ánh trăng sáng đang chiếu tràn ngập cả lầu tây. Nếu có yêu trăng thì hãy xin ân cần mà giữ lấy ánh trăng , đừng để cho ánh trăng kia vuột mất.
Cảnh đẹp đêm thanh như hôm nay, tình ý mật ngọt mặn nồng như thế nầy; Lòng những mong rằng hoa đẹp mãi, trăng tròn mãi và người thì vẫn mãi mãi bên nhau !
★ Diễn lục bát :
NGUYỆT MÃN TÂY LÂU
Yêu hoa đang lúc hoa tươi,
Sương rơi thắm ướt hoa cười đẹp xinh.
Yêu hoa chăm chút chân tình,
Để hoa tàn úa riêng mình xót xa.
Yêu trăng vừa lúc trăng ngà,
Trăng tròn tràn ngập chan hòa lầu tây.
Yêu trăng chớ để trăng gầy,
Xót xa trăng rụng cho đầy nhớ nhung.
Tình nầy cảnh ấy mông lung,
Thiết tha mật ngọt như cùng vấn vương.
Mong cho hoa đẹp miên trường,
Trăng tròn miên viễn người thương vĩnh hằng !
Đỗ Chiêu Đức
